ଗିଜୁଭାଇଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନ: କିଶୋର ଓ ଶିକ୍ଷଣ ସାହିତ୍ୟ ତଥା ସମ୍ପାଦନା
ସମ୍ପାଦନା - ନିଖିଳମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ
କିଶୋର ଓ ଶିକ୍ଷଣ ସାହିତ୍ୟ
ପିଲା ବଡ଼ ହୋଇ କିଶୋର ଅବସ୍ଥାରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ତାଙ୍କ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଖୋରାକ ଦରକାର । ଗିଜୁଭାଇ ତାଙ୍କ ପାଇଁ କିଶୋର ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କଲେ । ସେ ସେର୍ଲକ୍ ହୋମ୍ସ୍, ଜୁଲ୍ସ୍ ଭର୍ଣ୍ଣଙ୍କ ଭଳି କିଛି ଲେଖକଙ୍କର ଇଂରାଜୀ ବହିକୁ ଗୁଜୁରାଟୀରେ ଅନୁବାଦ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଏବେ ଯାଏଁ ବି ଏସବୁ ବହି କିଶୋର ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସବୁଠାରୁ ଭଲ ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ।
ସେ କେବଳ ଶିଶୁ କିମ୍ୱା କିଶୋର ସାହିତ୍ୟ ରଚନା କରିନଥିଲେ । ଶିକ୍ଷକ ଓ ମାତାପିତାଙ୍କ
ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସେ ଅନେକ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ । 'ମଣ୍ଟେସୋରୀ ପଦ୍ଧତି', 'ପ୍ରାଥମିକ ଶାଲା ମେଁ ଶିକ୍ଷଣ
ପଦ୍ଧତି', 'ଚିଠି ବାଚନ', 'ପ୍ରାଥମିକ ଶାଲା ମେଁ ଶିକ୍ଷକ', 'ମାତା ପିତା ସେ, ମାତା ପିତା କେ ପ୍ରଶ୍ନ' ଆଦି
ଏହାର କିଛି ଉଦାହରଣ ।
ଗିଜୁଭାଇଙ୍କ ସମ୍ପାଦିତ ପତ୍ରିକା
'ଶିକ୍ଷଣ ପତ୍ରିକା' ଓ 'ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତି' ନାମକ ଦୁଇଟି ପତ୍ରିକା ଗିଜୁଭାଇ
ସମ୍ପାଦନା କରୁଥିଲେ । ବାଲ ଶିକ୍ଷଣ ସଙ୍ଘର ମାସିକ ମୁଖପତ୍ର ଥିଲା ଶିକ୍ଷଣ ପତ୍ରିକା । ଏଥିରେ ଶିଶୁ
ଶିକ୍ଷା ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଉଥିଲା । ଗୁଜୁରାଟର ଅନେକ ସ୍କୁଲ, ପୁସ୍ତକାଳୟ ତଥା ବାପା ମା’ଙ୍କ
ପାଖରେ ଏହି ପତ୍ରିକା ପହଞ୍ଚୁଥିଲା। ବାପା ମାଙ୍କର ପିଲାଙ୍କ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ବଦଳାଇବା ଦିଗରେ
ଏହି ପତ୍ରିକାର ବଡ଼ ଭୂମିକା ରହିଥିଲା ।
ପତ୍ରିକାଟିକୁ ଦେଶର ଅନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ସେ ଦାଦରରୁ ଏହାର
ମରାଠୀ ଓ ଇନ୍ଦୋରରୁ ହିନ୍ଦୀ ସଂସ୍କରଣ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲେ । ଏହିପରି ସେ ରାଜସ୍ଥାନ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ଓ
ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବି ନିଜର ଚିନ୍ତାଧାରା ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚାଇ ପାରିଥିଲେ । ଅନ୍ୟ ଭାଷାରେ ବି ଏଭଳି
କାମ କରିବାର ତାଙ୍କର ଇଚ୍ଛା ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ଏହି ସ୍ୱପ୍ନ ପୂରା ହେବା ଆଗରୁ, ସେ ଦେହତ୍ୟାଗ
କରିଥିଲେ ।
ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତି ସଂସ୍ଥାର ତ୍ରୈମାସିକ ମୁଖପତ୍ର ଥିଲା 'ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତି' ପତ୍ରିକା ।
ଗିଜୁଭାଇ ଓ ତାଙ୍କ ଅନ୍ୟ ସାଥିମାନେ ଏଥିରେ ନିୟମିତ ଲେଖୁଥିଲେ । ବିଷୟଗତ ବିବିଧତା, ଆଲୋଚନା, ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ
ଚିନ୍ତାଧାରା, ଚିନ୍ତନ ଓ ମନନ ଆଦି ଯୋଗୁ ପତ୍ରିକା ବେଶ୍ ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ଥିଲା ।ଗିଜୁଭାଇଙ୍କ ଲେଖା ଗୁଜୁରାଟୀରେ ବହୁତ ଲୋକପ୍ରିୟ ଥିଲା । ସେଥିପାଇଁ ତାଙ୍କର
ବହି ସବୁ ହଜାର ହଜାର ସଙ୍ଖ୍ୟାରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥିଲା । ଗୁଜୁରାଟର ପିଲା, ଶିକ୍ଷକ ଏବଂ ଅଭିଭାବକ ସମସ୍ତେ
ତାଙ୍କ ଲେଖାକୁ ଆଗ୍ରହର ସହ ପଢ଼ୁଥିଲେ।
ମୋଟରେ ସେ ପ୍ରାୟ ୨୦୦ ବହି ଲେଖିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ବହି ଭିତରୁ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଅତି ମୂଲ୍ୟବାନ ଦୁଇଟି ହେଉଛି -
ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ପଦ୍ଧତି ଓ ଦିବାସ୍ୱପ୍ନ । ପିଲାଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ନୂଆ ଉପାୟରେ ପଢ଼ାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିବା
ଜଣେ କାଳ୍ପନିକ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଅନୁଭୂତି ଉପରେ ଆଧାରିତ “ଦିବାସ୍ୱପ୍ନ” ତାଙ୍କ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ବହି ।
ବି.ଦ୍ର.: ଏହି ଲେଖାଟି 'ଗିଜୁଭାଇ ଶିକ୍ଷା ନିଧି' ବହିରୁ ଆନୀତ । ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଜାଗମରା ଠାରେ ସ୍ଥିତ 'ସୃଜନିକା' ସଂସ୍ଥାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ୨୦୦୫ ମସିହାର ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ଛପା ଯାଇଥିଲା । ବହିଟିର ସମ୍ପାଦକ ହେଲେ ନିଖିଳ ମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ । ବହିଟିର ଓଡ଼ିଆ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଛନ୍ତି ପୁଷ୍ପଶ୍ରୀ ପଟ୍ଟନାୟକ, ମମତା ସେନାପତି ତଥା ପଦ୍ମଜା ନନ୍ଦିନୀ ସାହୁ । ପୁସ୍ତକଟି ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବିହାର ସ୍ଥିତ ଶୋଭନ ସଂସ୍ଥା ଛପାଇ ଥିଲେ । ବହିଟିର ଏହି ସଂସ୍କରଣଟିର ଦାମ ଥିଲା ଷାଠିଏ ଟଙ୍କା ।