ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି
ଶଶିଭୂଷଣ ରାୟ
ଚିତ୍ର 'ସ୍କୁଲ୍ ଟିଚର୍' (୧୭୨୭ ମସିହାରେ କାନ୍ଭାସ୍ ଉପରେ ଅଙ୍କିତ ତୈଳଚିତ୍ର) ଚିତ୍ରକର - କ୍ରିସ୍ତଫ୍ ଲୁବିଏନିଏଚ୍କି (୧୬୫୯ - ୧୯୨୯; ପୋଲାଣ୍ଡ) ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡିଆ କମନ୍ସ୍ |
ଶିକ୍ଷକମାନେ
ଦରିଦ୍ର । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବୃତ୍ତି
ତୁଳନାରେ ଶିକ୍ଷକର ବେତନ ନିତାନ୍ତ
ଅଳ୍ପ । ଯେ ନିଜ ଶକ୍ତିବଳରେ ଅଧିକ
ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ-କ୍ଷମ,
ସେ
ଅଳ୍ପ ଅର୍ଥରେ କାହିଁକି ସନ୍ତୁଷ୍ଟ
ହେବେ ?
ଏହି
ହେତୁରୁ ଅନେକେ କହିଥାଆନ୍ତି - ପ୍ରତିଭାଶାଳୀ
ବ୍ୟକ୍ତି ଅନ୍ୟ ବୃତ୍ତି ଅବଲମ୍ୱନ
କଲେ ସହଜରେ ଶିକ୍ଷକ ହେବାକୁ
ଇଚ୍ଛୁକ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ । ପୁଣି
ଶିକ୍ଷକଙ୍କର ପଦମର୍ଯ୍ୟାଦା ଏବଂ
ପ୍ରତିପତ୍ତି ବଡ ଅଳ୍ପ । ଶିକ୍ଷକ
ସାଧାରଣତଃ ନିତାନ୍ତ ଅବଜ୍ଞାତ;
ବିଦ୍ୟା,
ଜ୍ଞାନ,
ଧର୍ମ,
ଚରିତ୍ର
ଏବଂ ମନସ୍ୱିତାରେ ସମକକ୍ଷ,
ଏପରି
କି ମହତ୍ତର ହେଲେ ହେଁ ପଦସ୍ଥ
ରାଜକର୍ମଚାରୀ,
ଆଇନ-ବ୍ୟବସାୟୀ
ଏବଂ ଚିକିତ୍ସିକ ପ୍ରଭୃତି ସମାଜରେ
ଯେପରି ଆଦୃତ ଏବଂ ସମ୍ମାନିତ
ହୁଅନ୍ତି,
ଶିକ୍ଷକ
ସେପରି ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ;
ସେମାନଙ୍କର
ସମାଜରେ ଯେଭଳି ପ୍ରତିପତ୍ତି
ଥାଏ,
ଶିକ୍ଷକ
ତାହା ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ । ଅନେକ
ଯୋଗ୍ୟ ଶିକ୍ଷକ ଏହା ଅନୁଭବ
କରିଅଛନ୍ତି,
ସୂକ୍ଷ୍ମଦର୍ଶୀ
ମାତ୍ରକେ ଏହା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରୁଥିବେ;
ସତ୍ୟାନୁରାଗୀ
କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ଏହା ଅସ୍ୱୀକାର
କରିପାରିବେ ନାହିଁ ।
ପ୍ରତିଭାଶାଳୀ
ବ୍ୟକ୍ତି କେହି ଶିକ୍ଷକତା ଅବଲମ୍ୱନ
କରି ଅଛନ୍ତି ଶୁଣିଲେ ଅନେକେ
ନାସିକା କୁଞ୍ଚିତ କରିଥାଆନ୍ତି
। ମନେ କରନ୍ତି ଏବଂ କହନ୍ତି, 'ଲୋକଟି
ଅପଦାର୍ଥ ହୋଇଗଲା,
ତାହାର
ଶକ୍ତି ସମସ୍ତ ବିଫଳ ହେଲା । ଏତେ
ଶିଖି,
ଏତେ
ଯୋଗ୍ୟତା ଲାଭ କରି ଶେଷରେ ମାଷ୍ଟର
ହେଲା?
ସମସ୍ତ
ଶକ୍ତି ଶେଷରେ ବୃଥା କରିବାକୁ
ବସିଲା?
ଯେବେ
ବଡ ନ ହେଲା,
ପଦମର୍ଯ୍ୟାଦା
ଲାଭ ନ କଲା,
ତେବେ
ଏତେ ଶକ୍ତି,
ଏତେ
ବିଦ୍ୟାଲାଭର କି ପ୍ରୟୋଜନ ଥିଲା?'
ଏଭଳି
ପ୍ରଶ୍ନସମୂହର ଉତ୍ତର ଅନେକ ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ
ସ୍ୱୀୟ ହିତୈଷୀ ଆତ୍ମୀୟ ବାନ୍ଧବଙ୍କ
ନିକଟରେ ଦେବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ବାଳକ
ଭବିଷ୍ୟତରେ ଶିକ୍ଷକ ହେବ,
କୌଣସି
ଅଭିଭାବକ ଏହା ସହଜରେ ଇଚ୍ଛା
କରନ୍ତି ନାହିଁ । ସମାଜରେ ପଦଗୌରବ
ଓ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଭରେ ଯେଉଁମାନଙ୍କର
ଆକାଂକ୍ଷା ରହିଅଛି,
ଏଭଳି
ଯୁବକ ଶିକ୍ଷକ ହେବାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ
ଅନିଚ୍ଛୁକ ।
ଶିକ୍ଷକ
ଦରିଦ୍ର,
ଶିକ୍ଷକ
ଅବଜ୍ଞାତ । ସମ୍ପଦ ଏବଂ ସମ୍ମାନ-ପାର୍ଥିବ
ପ୍ରଧାନ ଦୁଇ ବସ୍ତୁ,
ଯହିଁରୁ
ଗୋଟିଏ ସୁଦ୍ଧା ଯେଉଁ ବୃତ୍ତିରେ
ନାହିଁ,
ସେହି
ବୃତ୍ତି ଗ୍ରହଣରେ ଲୋକଙ୍କର,
ବିଶେଷତଃ
ପ୍ରତିଭାବାନ୍ ଲୋକଙ୍କର ଆଗ୍ରହ
ହେବ କାହିଁକି ?
ଶିକ୍ଷକ
ଦରିଦ୍ର,
ତାଙ୍କୁ
ଦରିଦ୍ର ହୋଇ ରହିବାକୁ ହେବ ।
ଦରିଦ୍ର ଦୋଷ ଦୂର କରି ସମ୍ପଦର
ପ୍ରଲୋଭନ ଏହି ବୃତ୍ତିରେ ଆନୟନ
କରିବା ଦୁଃସାଧ୍ୟ । ଦେଶ ଦରିଦ୍ର,
ଦେଶରେ
ଯେତେ ବାଳକ ପଢ଼ନ୍ତି,
ସେମାନଙ୍କ
ପାଇଁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ବିଦ୍ୟାଳୟ
ପ୍ରୟୋଜନ,
ସମସ୍ତ
ସ୍ଥାପନ କରି ତହିଁରେ ଶିକ୍ଷାର
ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଯାହା
ଅଭାବରେ ସୁଶିକ୍ଷା ହେବ ନାହିଁ - ଦେଶ
ଏହାର ବ୍ୟୟ ଦେବାକୁ ଅସମର୍ଥ ।
ସେହି ଦେଶ ଯେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ବେଶି
ବେତନ ଦେଇପାରିବ,
ଏଭଳି
ଆଶା କରିବା ବିଡ଼ମ୍ୱନା ମାତ୍ର ।
ପାର୍ଥିବ
ସୁଖସ୍ୱାଚ୍ଛନ୍ଦ୍ୟ ଓ ଭୋଗବିଳାସସମ୍ଭୋଗ
ଅର୍ଥସାପେକ୍ଷ । ଅର୍ଥବଳ ସାମାଜିକ
ପଦମର୍ଯ୍ୟାଦା ଓ ପ୍ରତିପତ୍ତି
ଲାଭରେ ଅନେକ ସହାୟତା କରିଥାଏ ।
ସୁତରାଂ ପ୍ରତିଭା ଓ ବିଦ୍ୟାବଳରେ
ଅର୍ଥୋପାର୍ଜ୍ଜନର ଶକ୍ତି ଯାହାଙ୍କର
ଅଛି,
ତାଙ୍କ
ପକ୍ଷରେ ଅର୍ଥୋପାର୍ଜ୍ଜନର ପ୍ରଲୋଭନ
ବଡ଼ ପ୍ରବଳ । କିନ୍ତୁ ଏହି ହେତୁରୁ
ପ୍ରତିଭା ଏବଂ ବିଦ୍ୟାର ଅଧିକାରୀ
ହିଁ ଯେ ଏହି ପ୍ରଲୋଭନରେ ପ୍ରଲୁବ୍ଧ
ହେବେ,
ସମସ୍ତେ
ହିଁ ଯେ ଅର୍ଥୋପାର୍ଜ୍ଜନ ଓ ଅର୍ଥଲଭ୍ୟ
ସୁଖସମ୍ମାନ ବ୍ୟତୀତ ନିଜର ପ୍ରତିଭା
ଓ ବିଦ୍ୟା ନିରର୍ଥକ ହେଲା ବୋଲି
ମନରେ ପାଞ୍ଚିବେ,
ଏହା
ଅନୁମାନ କରିବା ମଧ୍ୟ ଭୁଲ ।
ସୁତରାଂ
ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଭୟରେ ଯେ ସେମାନେ
ଶିକ୍ଷକତା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ,
ଏହା
ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟ ନୁହେ । ଦାରିଦ୍ୟ
ଅନେକେ ସହି ପାରନ୍ତି;
କିନ୍ତୁ
ଅବଜ୍ଞା ସହିବା ବଡ଼ କଠିନ । ଶିକ୍ଷକମାନେ
ଯେବେ ଦେଖୁଥାଆନ୍ତେ,
ସମାଜରେ
ସେମାନଙ୍କର ଯୋଗ୍ୟ ପଦ ଓ ଯୋଗ୍ୟ
ସମ୍ମାନରେ ସେମାନେ ପୂଜିତ
ହେଉଅଛନ୍ତି,
ତାହା ହେଲେ
କେବଳ ଦାରିଦ୍ୟ ଭୟରେ ସେମାନେ
କୁଣ୍ଠିତ ହୁଅନ୍ତେ ନାହିଁ ।
କାହିଁକି
ସେମାନେ ଏ ସମ୍ମାନ ପାଆନ୍ତି
ନାହିଁ ?
ଦେଶରେ
ଶିକ୍ଷକ କାହିଁକି ଏତେ ଅବଜ୍ଞାତ ?
ବି.ଦ୍ର. - ଶଶିଭୂଷଣ ରାୟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ 'ଶିକ୍ଷା' ଶୀର୍ଷକର ଏହି ବହିଟିର ପ୍ରଥମ ସଂସ୍କରଣ ୧୯୫୩ ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରକାଶକ ହେଲେ କଟକସ୍ଥ ଗୋପବନ୍ଧୁ ସାହିତ୍ୟ ମନ୍ଦିର ।
No comments:
Post a Comment