ପୃଥିବୀର ପ୍ରମୁଖ ମଣ୍ଡଳ ସମୂହ

ଅନୁବାଦ - ବିଶ୍ୱଜିତ ଆପଟ

ପୃଥିବୀର ପ୍ରମୁଖ ପ୍ଲେଟ୍ ସମୁହ (ୱିକିମିଡିଆ କମନ୍ସ୍)

ତୁମେ ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟରେ ପଢିଛ ଯେ ପୃଥିବୀ ଏକ ମାତ୍ର ଗ୍ରହ ଯେଉଁଠି ଜୀବଜଗତ ତିଷ୍ଠି ରହିଛି । ମନୁଷ୍ୟମାନେ ଏଠାରେ ଜୀବନ ଧାରଣ କରିପାରିବେ କାରଣ ମାଟି, ପାଣି, ପବନରେ ରହିଥିବା ଜୀବନ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଉପାଦାନ ପୃଥିବୀରେ ରହିଛି ।

ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ପରିବେଶର ତିନୋଟି ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନର ସମାବେଶ ହୋଇଥାଏ ଓ ସେମାନେ ପରସ୍ପରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରନ୍ତି । ପୃଥିବୀର କଠିନ ପୃଷ୍ଠ ଯାହା ଉପରେ ଆମେ ବାସ କରୁ ତାହାକୁ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ପୃଥିବୀକୁ ଘେରି ରହିଥିବା ଗ୍ୟାସର ପରସ୍ତକୁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ ଯେଉଁଥିରେ ଅମ୍ଳଜାନ, ଯବକ୍ଷାରଜାନ, ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ତଥା ଅନ୍ୟ କେତେକ ଗ୍ୟାସ ରହିଅଛି । ପୃଥିବୀର ଏକ ବଡ ଭାଗ ଜଳ ଦ୍ୱାରା ଆଚ୍ଛାଦିତ ଯାହାକୁ ବାରିମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ବାରିମଣ୍ଡଳରେ ଜଳ ଏହାର ସବୁ ଅବସ୍ଥାରେ ଥାଏ ଯଥା ବରଫ, ଜଳ ଓ ବାଷ୍ପ ।

ଜୈବମଣ୍ଡଳ ଏକ ସଙ୍କୀର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ର ଅଟେ ଯେଉଁଠାରେ ସ୍ଥଳ, ଜଳ ଓ ପବନର ସମାବେଶ ଘଟେ ଓ ଯେଉଁଠାରେ ସବୁ ପ୍ରକାରର ଜୀବ ରହିଥାଆନ୍ତି ।

ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ

ଭୂପୃଷ୍ଠର କଠିନ ଭାଗକୁ ଅଶ୍ମମଣ୍ଡଳ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଭୂତ୍ୱକର ବିଭିନ୍ନ ଶିଳା ଓ ମୃତ୍ତିକାର ପତଳା ସ୍ତରକୁ ନେଇ ଗଠିତ । ଜୀବମାନଙ୍କର ଜୀବନଧାରଣ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପୋଷକ ଉପାଦାନ ଏଥିରେ ରହିଥାଏ ।

ଭୂପୃଷ୍ଠ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ । ବିଶାଳ ସ୍ଥଳଭାଗଗୁଡିକୁ ମହାଦେଶ କୁହାଯାଏ ଓ ବିଶାଳ ଜଳଭାଗଗୁଡିକୁ ମହାସାଗର କୁହାଯାଏ । ପୃଥିବୀର ପ୍ରତ୍ୟେକ ମହାସାଗର ପରସ୍ପର ସହ ସଂଯୁକ୍ତ । ପୃଥିବୀର ମାନଚିତ୍ରକୁ ଦେଖ । ସମସ୍ତ ସ୍ଥଳଭାଗ ପରସ୍ପର ସହ ସଂଯୁକ୍ତ କି ?

ମହାସାଗରର ଜଳସ୍ତର ସବୁଆଡେ ସମାନ । ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନର ଉଚ୍ଚତା ସମୁଦ୍ରପତ୍ତନଠାରୁ ହିସାବ କରାଯାଏ ଅର୍ଥାତ ସମୁଦ୍ରର ଜଳସ୍ତରର ଉଚ୍ଚତା ଶୂନ ଧରାଯାଏ । ପୃଥିବୀର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଗିରିଶୃଙ୍ଗ ଏଭେରେଷ୍ଟର ଉଚ୍ଚତା ସମୁଦ୍ରପତ୍ତନ ଠାରୁ ୮୮୪୮ ମିଟର । ଗଭୀରତମ ସ୍ଥାନ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରର ମାରିଆନା ସାମୁଦ୍ରିକ ଖାତ ଅଟେ ଯାହାର ଗଭୀରତା ହେଉଛି ୧୧,୦୨୨ ମିଟର । ତୁମେ କ’ଣ କେବେ କଳ୍ପନା କରିଥିଲ ଯେ ସମୁଦ୍ରର ଗଭୀରତା ପୃଥିବୀର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ଥାନଠାରୁ ମଧ୍ୟ ଏତେ ଅଧିକ ହୋଇପାରେ ?

ବି.ଦ୍ର. - ଏହି ଲେଖାଟି ଏନ.ସି.ଇ.ଆର୍.ଟି. ଛାପିଥିବା ଷଷ୍ଠ ଶ୍ରେଣୀ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭୂଗୋଳ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକର ପଞ୍ଚମ ଅଧ୍ୟାୟର ସମ୍ପାଦିତ ଓ ଅନୁଦିତ ଅଂଶ ।