ବିବିଧତାରେ ଏକତା

ଦୁର୍ଗାପୁରରେ ପିଲାମାନଙ୍କ ସହ ଚାଚା ନେହରୁ (ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ - ୱିକିମିଡିଆ କମନ୍ସ୍)

ଭାରତର ବିବିଧତା ସବୁବେଳେ ତାହାର ଶକ୍ତିର ଏକ ଆଧାର ରୂପେ ପରିଚିତି ପାଇଛି । ଯେତେବେଳେ ଭାରତକୁ ଇଂରେଜମାନେ ଶାସନ କରୁଥିଲେ ସେତେବେଳେ ବିଭିନ୍ନ ସାଂସ୍କୃତିକ, ଧାର୍ମିକ ତଥା ଆଞ୍ଚଳିକ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀର ମହିଳା ଓ ପୁରୁଷମାନେ ମିଶି ବିଦେଶୀ ଶାସକମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼ିବାକୁ ଏକାଠି ହେଲେ । ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଭିନ୍ନଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ହଜାର ହଜାର ଲୋକେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଥିଲେ । ସେମାନେ ମିଶିକରି ସଞ୍ଜୁକ୍ତ କ୍ରିୟାନ୍ୱୟନ ବିଷୟରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଉଥିଲେ । ମିଶିକରି ଜେଲ ଯାଉଥିଲେ । ଆଉ ମିଶିକରି ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ବିରୋଧ କରିବାର ନୂଆନୂଆ ଉପାୟ ମଧ୍ୟ ଖୋଜିକରି ବାହାର କରୁଥିଲେ । ମଜାର କଥା ହେଲା ଯେ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଭାବୁଥିଲେ ଯେ ଯେହେତୁ ଭାରତୀୟମାନେ ପରସ୍ପରଠାରୁ ଏତେ ଭାବରେ ଅଲଗାଅଲଗା, ସେମାନେ ତାଙ୍କୁ ‘ବିଭାଜନ କରି ଶାସନ କର’ ନ୍ୟାୟରେ ନିଜ ଅଧିକାରରେ ରଖିପାରିବେ ବୋଲି ଭାବୁଥିଲେ । ମାତ୍ର ଲୋକେ ଦେଖାଇଦେଲେ ଯେ ସେମାନଙ୍କର ଭିନ୍ନତା ସତ୍ତ୍ୱେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼େଇରେ ସେମାନେ ଏକାଠି ହୋଇପାରିବେ ।

ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ କାଳରେ ଅମୃତସରରେ ଜାଲିଆନାୱାଲା ବାଘ ଗଣହତ୍ୟା ସଙ୍ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏଥିରେ ଜଣେ ବ୍ରିଟିଶ ଜେନେରାଲ ଗୋଟିଏ ବିରାଟ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ନିରସ୍ତ୍ର ଗଣସମାବେଶ ଉପରରୁ ଗୁଳିଚାଳନାର ଆଦେଶ ଦେଇ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଓ ଆଘାତ ଘଟାଇଥିଲେ । ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରତିବାଦ କରିବାପାଇଁ, ପୁରୁଷ ଓ ନାରୀ, ହିନ୍ଦୁ, ଶିଖ ଓ ମୁସଲମାନ, ଧନୀ ଓ ଗରୀବ, ସମସ୍ତେ ଏକାଠି ହୋଇଥିଲେ । ଉପରୋକ୍ତ ଗୀତଟି ଏହି ସାହସୀ ଲୋକମାନଙ୍କର ସ୍ମୃତିରକ୍ଷା ପାଇଁ ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ଗାନ କରାଯାଉଥିଲା ।

ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଯେଉଁ ଗୀତ ଓ ପ୍ରତୀକଟିମାନ ନିର୍ମିତ ହେଲେ ତଥା ଉପରକୁ ଉକୁଟିଆସିଲେ, ସେମାନେ ବିବିଧତା ପ୍ରତି ଆମ ଦେଶର ସମ୍ମାନର ସମୃଦ୍ଧ ପରମ୍ପରା ଦିଗରେ ଆମକୁ ନିରନ୍ତର ଚେତାଇ ଦିଅନ୍ତି । ତୁମେ ଭାରତୀୟ ପତାକାର ଇତିହାସ କଅଣ ଜାଣିଛ ? ଏହାକୁ ସବୁଠାରେ ଲୋକେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ବିରୋଧର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ଜବାହାରଲାଲ ନେହେରୁ ତାଙ୍କର ବହି ‘ଭାରତ ଆବିଷ୍କାର’ରେ କହନ୍ତି ଯେ ଭାରତୀୟ ଏକତାକୁ କେହି ବାହାରୁ ଆସି ଲଦିଦେଇନାହିଁ । ‘ ବରଂ ଏହା ଏହାଠାରୁ ଆହୁରି ଗଭୀରତର ଅଟେ । ଏହାର ଖୁଆଡ଼ ଭିତରେ ନାନା ପ୍ରକାରର ଦେଶାଚାର ତଥ‌ା ବିଶ୍ୱାସ ନିମନ୍ତେ ସର୍ବାଧିକ ସହିଷ୍ଣୁତା ତଥା ସେଥି ନିମନ୍ତେ ସମ୍ମାନ ତଥା ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ସମ୍ଭବ ଥିଲା । ’ନେହେରୁ ହିଁ ‘ବିବିଧତାରେ ଏକତା‘ - ଭାରତ ବିଷୟରେ ଏହି ଉକ୍ତିର ଜନକ ଅଟନ୍ତି ।

ବି.ଦ୍ର. - ଏହି ଲେଖାଟି ଏନ.ସି.ଇ.ଆର୍.ଟି. ଛାପିଥିବା ଷଷ୍ଠ ଶ୍ରେଣୀ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମାଜ ବିଜ୍ଞାନ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ 'ସୋସିଆଲ୍ ଆଣ୍ଡ୍ ପଲିଟିକାଲ ଲାଇଫ୍ - ୧' ର ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟର ସମ୍ପାଦିତ ଓ ଅନୁଦିତ ଅଂଶ ।