“ଚରିତ୍ରଂ ହି ପରଂ ବଳଂ” - ୪
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
 |
| ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ - ୱିକିମିଡିଆ କମନ୍ସ୍ |
ମନୁଷ୍ୟ ପଦେ ପଦେ କ୍ରିୟାର ଗତି
ଫେରାଉ ଅଛି । କିନ୍ତୁ ସେ ଫେରାଇବାରେ ଟିକିଏ ବିଶେଷତ୍ୱ ଅଛି । ଇଚ୍ଛାର ସଂଯମରେ ସେ ନିଜକୁ
ଗଢ଼ୁ ଅଛି । ସେ ସବୁଥିରେ ମଧ୍ୟ ତାହାର ଗୋଟିଏ ଉପେୟ ବା ଆଦର୍ଶ ଅଛି । ସେହି ଆଦର୍ଶ କଷଟିରେ ମାପି
ସେ ତାହାର କ୍ରିୟାପନ୍ଥା ସ୍ଥିର କରୁଅଛି । ଏଠାରେ ମଧ୍ୟ ସୂକ୍ଷ୍ମ ପରୀକ୍ଷା କଲେ ଦେଖା ଯିବ, ସେହି
ଭୟ ହିଁ ଇଚ୍ଛା ସଂଯମର ହେତୁ । ଗୋଟିଏ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ
ହଠାତ୍ ଇଚ୍ଛା ହେଲେ, ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଅଜ୍ଞାତ ଭାବରେ ଆମ୍ଭେମାନେ ଜୀବନର ଆଦର୍ଶ ପ୍ରତି
ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉ । ଯଦି ଉପସ୍ଥିତ ଈପ୍ସିତ କାର୍ଯ୍ୟଟିର ଆମ୍ଭେମାନେ ଜୀବନାଦର୍ଶରୁ ବ୍ୟତିକ୍ରମ
ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଦେଖୁ, ତେବେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଇଚ୍ଛାକୁ ଫେରାଇ ଆଣୁ ।
ସେତେବେଳେ ଆମ୍ଭର ସେହି ଭୟ ହୁଏ ସତ । କିନ୍ତୁ, ଏ ଭୟ ସର୍ବଦା ଠିକ ମରଣର ଭୟ ନୁହେଁ । ଏହାକୁ ବରଂ ନୈତିକ ମରଣର ଭୟ ବୋଲି କୁହା ଯାଇ ପାରେ । କାର୍ଯ୍ୟଟି କରି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରୁ ଭ୍ରଷ୍ଟ ହେଲେ, ଆମ୍ଭେ ବିଚାରୁ ଜୀବନ ଲକ୍ଷ୍ୟପଥ ହୁଡ଼ି ବିପଥକୁ ଯିବ ଏବଂ ନଷ୍ଟ ହୋଇ ଯିବ । ଅର୍ଥାତ୍, ଆମ୍ଭେ ଯେଉଁ ଜୀବନ ଲାଭ କରିବୁ ବୋଲି ବିଚାରିଛୁ, ସେ ଜୀବନ ପାଇବୁ ନାହିଁ । ଏହି ଈପ୍ସିତ ଜୀବନନାଶ ଭୟ ସବୁବେଳେ ଆମ୍ଭେମାନେ ଜୀବନର କ୍ରିୟା ବିଧାନ କରୁଅଛି ।
ସ୍ଥୂଳତଃ ଈପ୍ପିତ ଜୀବନର ଶ୍ରୀବୃଦ୍ଧି ସାଧନ କରିବା ହିଁ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ସେହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଘେନି ଆମ୍ଭେମାନେ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ କର୍ମ ପରମ୍ପରାରେ ଜୀବନ ଚଳାଉଅଛୁ । ଆଗରେ ଯେପରିକି ଗୋଟିଏ ଆଦର୍ଶ ଅଛି । ଆମ୍ଭେମାନେ ବିଚାରୁଛୁ ଆମ୍ଭେ ଜୀବନରେ ଏହା ହେବୁ ବା ପାଇବୁ ଏବଂ ସେହି ଆଦର୍ଶ ଲଭିବାକୁ ହିଁ ଜୀବନର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରୁଅଛୁ । ଜୀବନର ସମସ୍ତ କ୍ରିୟା ଓ ଇଚ୍ଛା ସଂଯମର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ସେହି ଆଦର୍ଶ ତେବେ କଅଣ ?
ବିଧାତାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଧାନରେ ଜୀବନ ହିଁ ଜୀବନର ଆଦର୍ଶ । ବଞ୍ଚି ରହିବା ହିଁ ପ୍ରାଣୀ ମାତ୍ରର ଚରମ ଲକ୍ଷ୍ୟ । ପକ୍ଷାନ୍ତରେ ମରଣ ଜୀବନର ହେୟ ଓ ପରିତ୍ୟାଜ୍ୟ । ପ୍ରାଣୀ ମରଣ ଇଚ୍ଛା କରେ ନାହିଁ । ମରଣ ହିଁ ତାହାର ମୁଖ୍ୟତଃ ଓ ସ୍ଥୂଳତଃ ସମସ୍ତ ଭୟର ହେତୁ । ସେହି ମରଣ ଏଡ଼ିବା ପାଇଁ ତଥା ବଞ୍ଚି ରହିବାର ସୁବିଧା ପାଇଁ ପ୍ରାଣୀ ସବୁବେଳେ ନିଜର ନିତ୍ୟ ସମ୍ୱନ୍ଧ । ପ୍ରାଣୀର ଜୀବନ ସୁଖ ଓ ମରଣ ଦୁଃଖ । ସୁଖ ପାଇଲେ ମନେ ହୁଏ, ଜୀବନର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହେଉ ଅଛି । ଜୀବନ ଓ ମରଣ ସଙ୍ଗେ ସୁଖ ଓ ଦୁଃଖର ନିତ୍ୟ ସମ୍ୱନ୍ଧ । ପ୍ରାଣୀର ଜୀବନ ସୁଖ ଓ ମରଣ ଦୁଃଖ । ସୁଖ ପାଇଲେ ମନେ ହୁଏ, ଜୀବନର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହେଉ ଅଛି । ଦୁଃଖ ପାଇଲେ ମନେ ହୁଏ, ଜୀବନ ନାଶ ପାଉ ଅଛି ।
ସେଥି ପାଇଁ ସୁଖ ହିଁ ଜୀବନର ନିକଟତମ ଉପେୟ । ସମସ୍ତେ ସୁଖ ପାଇବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି । ତେଣୁ ସୁଖ ପାଇବା ପନ୍ଥାରେ ବ୍ୟାଘାତ ହେଲେ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଇଚ୍ଛା ଫେରାଇବାର ଆପାତ ପ୍ରବୃତ୍ତି ମାନବ ମନରେ ହଠାତ୍ ଜାଗି ଉଠେ, କର୍ମହୀନ ହୋଇ ବସି ରହିବାକୁ ସୁଖ ଲାଗେ । ତେଣୁ ଅଳସୁଆ ହେବା ସହଜ ଇଚ୍ଛା । ସେଥିରୁ ଇଚ୍ଛା ଫେରାଇବାକୁ ସାଧନା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।
ଏହି ଆପାତ ସୁଖ ଦୁଃଖ ରୂପ ମାପକାଠିରେ ବିଧାତାଙ୍କ ଜୀବରାଜ୍ୟ ଚଳୁଅଛି । ଜୀବ ମାତ୍ରେ ସୁଖ ଖୋଜୁ ଅଛନ୍ତି । ସୁଖ ପାଇଁ କର୍ମ କରନ୍ତି । ଦୁଃଖ ହେଲେ ତାହାର ନିବୃତ୍ତି ପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ସେହି ବ୍ୟାକୁଳତାରେ କ୍ରିୟା ବିଧାନ କରନ୍ତି । କ୍ଷୁଧା ଗୋଟିଏ ଦୁଃଖ । ତାହାର ନିବାରଣ ପାଇଁ ଜୀବ ମାତ୍ର ଆହାର ଅନ୍ୱେଷଣ କରି ବୁଲନ୍ତି । ଅତି ଶ୍ରମରେ ଶ୍ରାନ୍ତି ହୁଏ । ସେହି ଶ୍ରାନ୍ତି ଏକ ଦୁଃଖ । ତାହାର ନିବାରଣ ପାଇଁ ଜୀବ ବିଶ୍ରାମ ଲୋଡ଼େ ଓ ଶୁଏ । ଏହିପରି ଦୈନନ୍ଦିନ କ୍ରିୟାରେ ଏହି ସାଧାରଣ ବା ସହଜ ଚରିତ୍ର ଦେଖା ଯାଏ । ଏହି ସହଜ ଚରିତ୍ର ହିସାବରେ ଦେଖିଲେ, ମାନବ ଇତର ଜନ୍ତୁ ସଙ୍ଗେ ସମାନ । ମାନବ ଯେତେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ସବୁଥିରେ ତାହାର ଏହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଦେଖା ଯାଏ ।
ବି.ଦ୍ର.- ଏହି ଲେଖାଟି ସତ୍ୟବାଦୀ ପତ୍ରିକାର ୨ୟ ଖଣ୍ଡରେ, ୮ମରୁ ୧୨ଶ ସଙ୍ଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକରେ, ୧୯୧୭, ମସିହାରେ ଛପା ଯାଇ ଥିଲା । ଏହା ମୂଳତଃ ସତ୍ୟବାଦୀ ବିଦ୍ୟାଳୟର କେତେକ ଉଚ୍ଚ ଶ୍ରେଣୀର ଛାତ୍ରଙ୍କୁ କୁହାଯାଇଥିବା ଉପଦେଶରୁ ସଙ୍ଗୃହିତ ।
ସେତେବେଳେ ଆମ୍ଭର ସେହି ଭୟ ହୁଏ ସତ । କିନ୍ତୁ, ଏ ଭୟ ସର୍ବଦା ଠିକ ମରଣର ଭୟ ନୁହେଁ । ଏହାକୁ ବରଂ ନୈତିକ ମରଣର ଭୟ ବୋଲି କୁହା ଯାଇ ପାରେ । କାର୍ଯ୍ୟଟି କରି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରୁ ଭ୍ରଷ୍ଟ ହେଲେ, ଆମ୍ଭେ ବିଚାରୁ ଜୀବନ ଲକ୍ଷ୍ୟପଥ ହୁଡ଼ି ବିପଥକୁ ଯିବ ଏବଂ ନଷ୍ଟ ହୋଇ ଯିବ । ଅର୍ଥାତ୍, ଆମ୍ଭେ ଯେଉଁ ଜୀବନ ଲାଭ କରିବୁ ବୋଲି ବିଚାରିଛୁ, ସେ ଜୀବନ ପାଇବୁ ନାହିଁ । ଏହି ଈପ୍ସିତ ଜୀବନନାଶ ଭୟ ସବୁବେଳେ ଆମ୍ଭେମାନେ ଜୀବନର କ୍ରିୟା ବିଧାନ କରୁଅଛି ।
ସ୍ଥୂଳତଃ ଈପ୍ପିତ ଜୀବନର ଶ୍ରୀବୃଦ୍ଧି ସାଧନ କରିବା ହିଁ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ସେହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଘେନି ଆମ୍ଭେମାନେ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ କର୍ମ ପରମ୍ପରାରେ ଜୀବନ ଚଳାଉଅଛୁ । ଆଗରେ ଯେପରିକି ଗୋଟିଏ ଆଦର୍ଶ ଅଛି । ଆମ୍ଭେମାନେ ବିଚାରୁଛୁ ଆମ୍ଭେ ଜୀବନରେ ଏହା ହେବୁ ବା ପାଇବୁ ଏବଂ ସେହି ଆଦର୍ଶ ଲଭିବାକୁ ହିଁ ଜୀବନର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରୁଅଛୁ । ଜୀବନର ସମସ୍ତ କ୍ରିୟା ଓ ଇଚ୍ଛା ସଂଯମର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ସେହି ଆଦର୍ଶ ତେବେ କଅଣ ?
ବିଧାତାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଧାନରେ ଜୀବନ ହିଁ ଜୀବନର ଆଦର୍ଶ । ବଞ୍ଚି ରହିବା ହିଁ ପ୍ରାଣୀ ମାତ୍ରର ଚରମ ଲକ୍ଷ୍ୟ । ପକ୍ଷାନ୍ତରେ ମରଣ ଜୀବନର ହେୟ ଓ ପରିତ୍ୟାଜ୍ୟ । ପ୍ରାଣୀ ମରଣ ଇଚ୍ଛା କରେ ନାହିଁ । ମରଣ ହିଁ ତାହାର ମୁଖ୍ୟତଃ ଓ ସ୍ଥୂଳତଃ ସମସ୍ତ ଭୟର ହେତୁ । ସେହି ମରଣ ଏଡ଼ିବା ପାଇଁ ତଥା ବଞ୍ଚି ରହିବାର ସୁବିଧା ପାଇଁ ପ୍ରାଣୀ ସବୁବେଳେ ନିଜର ନିତ୍ୟ ସମ୍ୱନ୍ଧ । ପ୍ରାଣୀର ଜୀବନ ସୁଖ ଓ ମରଣ ଦୁଃଖ । ସୁଖ ପାଇଲେ ମନେ ହୁଏ, ଜୀବନର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହେଉ ଅଛି । ଜୀବନ ଓ ମରଣ ସଙ୍ଗେ ସୁଖ ଓ ଦୁଃଖର ନିତ୍ୟ ସମ୍ୱନ୍ଧ । ପ୍ରାଣୀର ଜୀବନ ସୁଖ ଓ ମରଣ ଦୁଃଖ । ସୁଖ ପାଇଲେ ମନେ ହୁଏ, ଜୀବନର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହେଉ ଅଛି । ଦୁଃଖ ପାଇଲେ ମନେ ହୁଏ, ଜୀବନ ନାଶ ପାଉ ଅଛି ।
ସେଥି ପାଇଁ ସୁଖ ହିଁ ଜୀବନର ନିକଟତମ ଉପେୟ । ସମସ୍ତେ ସୁଖ ପାଇବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି । ତେଣୁ ସୁଖ ପାଇବା ପନ୍ଥାରେ ବ୍ୟାଘାତ ହେଲେ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଇଚ୍ଛା ଫେରାଇବାର ଆପାତ ପ୍ରବୃତ୍ତି ମାନବ ମନରେ ହଠାତ୍ ଜାଗି ଉଠେ, କର୍ମହୀନ ହୋଇ ବସି ରହିବାକୁ ସୁଖ ଲାଗେ । ତେଣୁ ଅଳସୁଆ ହେବା ସହଜ ଇଚ୍ଛା । ସେଥିରୁ ଇଚ୍ଛା ଫେରାଇବାକୁ ସାଧନା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।
ଏହି ଆପାତ ସୁଖ ଦୁଃଖ ରୂପ ମାପକାଠିରେ ବିଧାତାଙ୍କ ଜୀବରାଜ୍ୟ ଚଳୁଅଛି । ଜୀବ ମାତ୍ରେ ସୁଖ ଖୋଜୁ ଅଛନ୍ତି । ସୁଖ ପାଇଁ କର୍ମ କରନ୍ତି । ଦୁଃଖ ହେଲେ ତାହାର ନିବୃତ୍ତି ପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ସେହି ବ୍ୟାକୁଳତାରେ କ୍ରିୟା ବିଧାନ କରନ୍ତି । କ୍ଷୁଧା ଗୋଟିଏ ଦୁଃଖ । ତାହାର ନିବାରଣ ପାଇଁ ଜୀବ ମାତ୍ର ଆହାର ଅନ୍ୱେଷଣ କରି ବୁଲନ୍ତି । ଅତି ଶ୍ରମରେ ଶ୍ରାନ୍ତି ହୁଏ । ସେହି ଶ୍ରାନ୍ତି ଏକ ଦୁଃଖ । ତାହାର ନିବାରଣ ପାଇଁ ଜୀବ ବିଶ୍ରାମ ଲୋଡ଼େ ଓ ଶୁଏ । ଏହିପରି ଦୈନନ୍ଦିନ କ୍ରିୟାରେ ଏହି ସାଧାରଣ ବା ସହଜ ଚରିତ୍ର ଦେଖା ଯାଏ । ଏହି ସହଜ ଚରିତ୍ର ହିସାବରେ ଦେଖିଲେ, ମାନବ ଇତର ଜନ୍ତୁ ସଙ୍ଗେ ସମାନ । ମାନବ ଯେତେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ସବୁଥିରେ ତାହାର ଏହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଦେଖା ଯାଏ ।
ବି.ଦ୍ର.- ଏହି ଲେଖାଟି ସତ୍ୟବାଦୀ ପତ୍ରିକାର ୨ୟ ଖଣ୍ଡରେ, ୮ମରୁ ୧୨ଶ ସଙ୍ଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକରେ, ୧୯୧୭, ମସିହାରେ ଛପା ଯାଇ ଥିଲା । ଏହା ମୂଳତଃ ସତ୍ୟବାଦୀ ବିଦ୍ୟାଳୟର କେତେକ ଉଚ୍ଚ ଶ୍ରେଣୀର ଛାତ୍ରଙ୍କୁ କୁହାଯାଇଥିବା ଉପଦେଶରୁ ସଙ୍ଗୃହିତ ।
No comments:
Post a Comment