ଗିଜୁଭାଇଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଦର୍ଶନ - ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ଓ ସ୍ୱଅନୁଶାସନ

ସମ୍ପାଦନା - ନିଖିଳମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ - ୱିକିମିଡିଆ କମନ୍ସ୍

ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା

ପିଲାର ବିକାଶରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତାର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ହେଉଛି ଗିଜୁଭାଇଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ଦର୍ଶନର ତୃତୀୟ ମୁଖ୍ୟ କଥା । ପିଲାମାନେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହେବାକୁ ଶିଖିବାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା । ବଡ଼ମାନେ ପିଲାଙ୍କର ସ୍ୱତଃସ୍ପୁର୍ତ୍ତ ସମ୍ମାନ ଦେଲେ ହିଁ ପିଲାମାନେ ନିଜର ସ୍ୱଭାବ ଅନୁଯାୟୀ ଆଗେଇ ଯାଇ ପାରିବେ ।

ସ୍ୱାଧୀନ ବାତାବରଣରେ କିପରି ଧୀରେ ଧୀରେ, କିନ୍ତୁ ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ଢଙ୍ଗରେ କାମ କରାଯାଏ ତଥା ଅନାଗ୍ରହୀ ପିଲାଙ୍କ ସହ କିପରି କାମ କରା ଯାଏ, ସେ ବିଷୟରେ ଗିଜୁଭାଇ ଅନେକ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଏହି ବିଷୟରେ ତାଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ସେ ବାଲମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଦେଖି ଥିଲେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପିଲା ପରସ୍ପରଠାରୁ ଭିନ୍ନ । ସେମାନଙ୍କର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ରହି ଥାଏ । ଏହି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ସେମାନଙ୍କର ବିକାଶ ଦିଗରେ ସହାୟକ ହେବା ହେଉଛି ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ଦାୟିତ୍ୱ ।

ସ୍ୱଅନୁଶାସନ

ଗିଜୁଭାଇଙ୍କ ଦର୍ଶନରେ ସ୍ୱଅନୁଶାସନ ଆଉ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟ । ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ଭଳି ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରା ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ମଣ୍ଟେସୋରୀଙ୍କ ପାଖରୁ ହିଁ ମିଳି ଥିଲା । ଛୋଟ ଛୋଟ ପିଲାମାନେ ତାଙ୍କ ନିଜ ଦାୟିତ୍ୱରେ ଅନେକ କିଛି କରି ପାରନ୍ତି । ଗିଜୁଭାଇଙ୍କର ବାଲମନ୍ଦିରରେ ପିଲାମାନେ ଖାଦ୍ୟ ପରସିବା, ଘର ସଫା କରିବା, ଜିନିଷପତ୍ର ସଜାଡ଼ି ରଖିବା ଆଦି ଅନେକ କାମ ନିଜେ ନିଜେ କରନ୍ତି । ଖାଦ୍ୟ ପରସିବା ବେଳେ କେବେ ବାସନ ତଳେ ଖସି ପଡେ ନାହିଁ କିମ୍ୱା ଖାଦ୍ୟର ଦାନାଟିଏ ମଧ୍ୟ ତଳେ ପଡ଼ି ଯାଏ ନାହିଁ । ଏପରି ଅନୁଶାସନ ବଡ଼ମାନଙ୍କର ଆଦେଶ ବା ଉପଦେଶ ମାଧ୍ୟମରେ ସମ୍ଭବ ହୁଏ ନାହିଁ । ବରଂ ପିଲାମାନଙ୍କର ନିଜର ଚେଷ୍ଟା ଓ ଇଚ୍ଛାରେ ସମ୍ଭବ ହୋଇ ଥାଏ । ଆଦେଶ ଦେଇ ପିଲାର ଏସବୁ ପ୍ରବୃତ୍ତି ବିକଶିତ କରା ଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ । ଏହା ସ୍ୱତଃସ୍ପର୍ତ୍ତ ହୋଇ ଥାଏ । ଅର୍ଥାତ ପିଲାର ବିକାଶ ଅନୁସାରେ ଉପୁଜି ଥିବା ଆବଶ୍ୟକତାରୁ ହିଁ ଏହା ଆସି ଥାଏ । ପିଲାମାନଙ୍କର ସ୍ୱାଭାବିକ ବିକାଶ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ସହଯୋଗ କରିବା ଜରୁରୀ ।

କିଛି ପରୀକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ପିଲାକୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେବା ବି ପିଲାକୁ ସହଯୋଗ କରିବା । ତାହାର ଚାଲିଚଳନରେ ସେ କିପରି ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ହୋଇ ପାରିବ, ସେ ଦିଗରେ ବି ସହାୟତା କରା ଯାଇ ପାରେ । ଚଉକି ଉପରେ ବସିବା, ଠିଆ ହେବା, ଚାଲିବା, ମାଟି ଉପରେ ଟଣା ଯାଇଥିବା ଗାର ଉପରେ ଚାଲିବା, କେଉଁଠି ନ ଆଉଜି ସିଧା ଠିଆ ହେବା ପିଲାକୁ ଶିଖାଇବା ଦରକାର । ଏଠୁ ସେଠିକି ଜିନିଷ ନେବା, ସଜାଡି ରଖିବା, ଠିକ ଭାବରେ ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା, ଆଦି ମଧ୍ୟ ତାକୁ ଶିଖାଇବା ଉଚିତ ।

ବି.ଦ୍ର.: ଏହି ଲେଖାଟି 'ଗିଜୁଭାଇ ଶିକ୍ଷା ନିଧି' ବହିରୁ ଆନୀତ । ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଜାଗମରା ଠାରେ ସ୍ଥିତ 'ସୃଜନିକା' ସଂସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ୨୦୦୫ ମସିହାର ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ଛପାଯାଇଥିଲା । ବହିଟିର ସମ୍ପାଦକ ହେଲେ ନିଖିଳ ମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ । ବହିଟିର ଓଡିଆ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଛନ୍ତି ପୁଷ୍ପଶ୍ରୀ ପଟ୍ଟନାୟକ, ମମତା ସେନାପତି ତଥା ପଦ୍ମଜା ନନ୍ଦିନୀ ସାହୁ । ବହିଟି ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବିହାର ସ୍ଥିତ ଶୋଭନ ସଂସ୍ଥା ଛପାଇଥିଲେ । ବହିଟିର ଏହି ସଂସ୍କରଣଟିର ଦାମ ଥିଲା ଷାଠିଏ ଟଙ୍କା ।