ଗାନ୍ଧୀଜୀଙ୍କର ଶିକ୍ଷାବିଚାର

'ଛାତ୍ରମାନେ କଅଣ କରିବେ' - ୧

୧୯୨୦ ଦଶକର ଶେଷ ଭାଗରେ ଉତ୍ତୋଳିତ ଗାନ୍ଧୀଜୀଙ୍କର ଚିତ୍ର
ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ ୱିକିମିଡିଆ କମନ୍ସ୍

ଆପଣମାନଙ୍କର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ମହାଶୟଙ୍କର ଯେଉଁ ପାରିବାରିକ ଦୁଃଖ ଘଟି ଅଛି, ମୁଁ କିଛି କହିବା ପୂର୍ବରୁ ସେଥିରେ ଗଭୀର ସମବେଦନା ପ୍ରକାଶ କରୁ ଅଛି । ଏଠାରେ ପହଞ୍ଚିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତାହା ମୁଁ ଶୁଣିବାକୁ ପାଇଲି । ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ମହାଶୟ! ଆପଣଙ୍କର ବିଦ୍ୟାୟତନରେ ଆପଣ ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନର ଆୟୋଜନ କରିଛନ୍ତି, କେବଳ ସେଥି ପାଇଁ ନୁହେଁ, ମାତ୍ର ପାରିବାରିକ ଦୁଃଖ ସତ୍ତ୍ୱେ ଆପଣ ଯେ ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ଯୋଗ ଦେଇ ଅଛନ୍ତି ଓ ସଭ୍ୟତାର ଆସନ ଅଳଙ୍କୃତ କରି ମୋ ପ୍ରତି ଯେଉଁ ସମ୍ମାନ ସଦର୍ଶନ କରି ଅଛନ୍ତି, ସେଥି ପାଇଁ ମୁଁ ଆପଣଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେଉ ଅଛି । ଆପଣଙ୍କର ଦୁଃଖରେ ମୋତେ ସମଦୁଃଖୀ ବୋଲି ବିବେଚନା କରିବେ ।

ଗୋଟିଏ ସାଧାରଣ ଲକ୍ଷଣ

ଆଜି ଅପରାହ୍ନ ମୋତେ ଅଭିନନ୍ଦନ ଓ ଖଦୀ ପାଣ୍ଠି ପାଇଁ ଯେଇଁ ଦାନ ଦିଆ ଯାଇଛି ସେଥିପାଇଁ ମୁଁ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଓ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେଉଛି । ଆପଣମାନେ ମୋ ପ୍ରତି ଯେଉଁ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଜ୍ଞାପନ କରି ଅଛନ୍ତି ଓ ଏହି ଦେଶର ଦରିଦ୍ରତମ ଜନସାଧାରଣ ସହିତ ନିଜକୁ ଯେଉଁ ସମଜ୍ଞନ କରି ଅଛନ୍ତି ,ତାହା ମୋତେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟନ୍ୱିତ କରୁ ନାହିଁ । କାରଣ ଏହି ସୁନ୍ଦର ଦେଶର ଏ ମୁଣ୍ତରୁ ସେ ମୁଣ୍ତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୁଁ ଯେଉଁ ଆଡ଼େ ଯାଇଛି ,ସର୍ବତ୍ର ଏହି ଏକା କଥା ଦେଖିଛି । ଅନେକ ବାଧାବିଘ୍ନ ଥାଇ ସୁଦ୍ଧା ଏହା ମୋ ପକ୍ଷରେ ଏତେ ଦେଶୀ ଆନନ୍ଦ ଓ ଆଶ୍ୱାସନାର କଥା ଯେ, ଭାରତର ଛାତ୍ରମାନେ ସେମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ମୋତେ ଆଦରରେ ସ୍ଥାନ ଦେଇ ଅଛନ୍ତି । 

ଛାତ୍ରମାନେ ମୋତେ ଏହି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ଓ ଦରିଦ୍ର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସହିତ ନିଜକୁ ସମାନ ଜ୍ଞାନ କରିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ସେମାନଙ୍କର ଯେ ଆହୁରି ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଅଛି, ମୋର ଏହି ମନୋଭବ ମୁଁ ବ୍ୟକ୍ତି ନ କରି ରହି ପାରୁ ନାହିଁ । କାରଣ ଆପଣମାନେ ହିଁ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆଶାଭରସା । ସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜ ଶିକ୍ଷା ଶେଷ କରିବା ପରେ ଆପଣମାନଙ୍କୁ ସାଧାରଣ ଜୀବନ ଯାପନ କରିବାକୁ ଏ ଦେଶରେ ଦରିଦ୍ର ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଚଳାଇବାକୁ ଆହ୍ନାନ ଆସିବ । ତେଣୁ ଆପଣମାନେ (ଛାତ୍ରମାନେ) ନିଜର ଦାୟିତ୍ୱ ଉପଲ‌ବ୍‌ଧ କରିବେ ଏବଂ ସେହି ଉପଲବ୍‌ଧିକୁ ଆହୁରି ଅଧିକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ଦେଖାଇବେ ଏହା ମୁଁ ଆଶା କରେ । 

ଏହା ଏକ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ତଥା ଦୁଃଖର କଥା ସେ ଅଧିକାଂଶ ଛାତ୍ର ଛାତ୍ରାବସ୍ଥାରେ ଯେଉଁ କ୍ଷଣିକ ମହନୀୟ ଆବେଗ ହୃଦୟରେ ପୋଷଣ କରି ଥାଆନ୍ତି, ପାଠ ପଢ଼ା ଶେଷ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସେ ସବୁ କୁଆଡ଼େ ଉଭେଇ ଯାଏ । ଅଧିକାଂଶ ଛାତ୍ର ପାର୍ଥିବ ସୁଖସ୍ୱାଚ୍ଛନ୍ଦ୍ୟର ଆଶାରେ ରହନ୍ତି । ନିଶ୍ଚୟ କିଛି ଭୁଲ ଏ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ରହି ଯାଇଛି । ଗୋଟିଏ କାରଣ ଅଛି, ଯାହା ସୃସ୍ପଷ୍ଟ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ଏବଂ ଯେଉଁମାନେ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଆସନ୍ତି, ସେମାନେ ସମସ୍ତ ଉପଲବ୍‌ଧ କରି ଅଛନ୍ତି ଯେ, ଆମର ଶିକ୍ଷା-ପଦ୍ଧତି ଦୋଷଯୁକ୍ତ । ପ୍ରକୃତରେ ଏ ଦେଶରେ ଆବଶ୍ୟକତା ସଙ୍ଗେ, ବିଶେଷତଃ ଦରିଦ୍ର ଭାରତର ଆବଶ୍ୟକତା ସଙ୍ଗେ, ଏହି ଶିକ୍ଷାର କୌଣସି ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ନାହିଁ । ଯେଉଁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆ ଯାଉ ଅଛି, ତାହା ଏଭଳି ଏକ ବ୍ୟାପକ ବିଷୟ ଯେ, ଏପରି ସଭାରେ ଆପଣମାନେ ଓ ମୁଁ ଆଲୋଚନା କରି ପାରିବା ନାହିଁ ।

ବି. ଦ୍ର. - ଏହି  ଲେଖାଟି ପ୍ରଥମେ 'ୟଙ୍ଗ ଇଣ୍ତିଆ' ପତ୍ରିକାର ତା୮-୯-୧୯୨୭ରିଖର ପ୍ରକାଶିତ ସଙ୍ଖ୍ୟାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।