ଗିଜୁଭାଇଙ୍କ ଅନୁଭୂତି: ପିଲାଦିନର କିଛି ସ୍ମୃତି

ସମ୍ପାଦନା - ନିଖିଳମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ - ୱିକିମିଡିଆ କମନ୍ସ୍

“ସାତ ବର୍ଷର ହେଲା ବେଳକୁ ମତେ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ପଠାଗଲା । ମତେ ସେଠାକୁ ଯିବା ପାଇଁ ମୋଟେ ଭଲ ଲାଗୁ ନ ଥିଲା । ତେଣୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଯିବା ମୁଁ ବାରମ୍ୱାର ବନ୍ଦ କରି ଦେଉଥିଲି । ସେତେବେଳେ ଜୋର ଜବରଦସ୍ତ କରି କିମ୍ୱା ମାଡ଼ ମାରି ମତେ ପଠା ଯାଉଥିଲା । ଦିନେ ବାପା ମୋ ଉପରେ ବହୁତ ରାଗିଗଲେ । ଗୋଟିଏ ନିମ ଡାଳରେ ମତେ ବହୁତ ପିଟିଲେ । ମୋର ଦେହସାରା ଦାଗ ପଡ଼ିଗଲା । ସେଦିନ ପରଠାରୁ ମୁଁ ଆଉ କେବେ ମାଡ଼ ଖାଇନାହିଁ ।”

“ଶିକ୍ଷକ ଆମକୁ ସିଲଟରେ ସଙ୍ଖ୍ୟା ଲେଖି ଦେଉଥିଲେ ଓ ଆମେ ତା ଉପରେ ମଡ଼ାଉଥିଲୁ । ଘଷି ଘଷି ଅକ୍ଷର ସବୁ ତୁଳା ମେଞ୍ଚା ଭଳି କିମ୍ୱା ପାଣିରେ ପଡ଼ି ଫୁଲି ଯାଇଥିବା ମଲା ମୂଷା ଭଳି ମୋଟା ହୋଇ ଯାଉଥିଲେ । ଏଭଳି ମଡ଼େଇବା ଦ୍ୱାରା ଅକ୍ଷର ଖରାପ ହେଉଥିଲା କି ଲେଖା ବାଗରେ ପଡୁଥିଲା କିଏ ଜାଣେ । ଯାହା ବି ହେଉ, ଦୁଇ ତିନି ବର୍ଷ ଯାଏଁ ଏମିତି ମଡ଼େଇବାକୁ ହେଉଥିଲା ।”

“ଭୂଗୋଳ ପଢ଼ା ମୋର ଏବେ ବି ମନେ ଅଛି । କାଗଜର ଲମ୍ୱା ପତଳା ନଳୀ ନେଇ ମାନଚିତ୍ରରେ କେଉଁ ସହର କେଉଁଠି, କେଉଁ ନଦୀ କେଉଁଠି, କେଉଁ ପର୍ବତ କେଉଁଠି ତାହା ଘୋଷୁଥିଲୁ । କଲିକତା ସହର ଉପରେ ନଳୀକୁ ରଖି ‘କଲିକତା’ ‘କଲିକତା’ ଘୋଷୁଥିଲୁ ।”

“ଇତିହାସ ପଢ଼ା ବି ଭୁଲି ହେବ ନାହିଁ । କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନ ଥାଇ ଗୁଡ଼ାଏ ନାଁ ଓ ଘଟଣା ମନେ ରଖିବାକୁ ହେଉଥିଲା । ରୋମର ଇତିହାସ ପଢ଼ିବା ଯାଏଁ ମୋର ଧାରଣା ଥିଲା ଯେ, ଇତିହାସ ହେଉଛି କେବଳ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ବର୍ଷର ଘଟଣାଚକ୍ର ।”

“ଆମ ସମୟରେ ଶିକ୍ଷକମାନେ ଆରାମରେ ଥିଲେ । ପଢ଼ାଇବାକୁ ଥିବା ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ସେମାନେ ଅଳ୍ପ ଟିକିଏ ଦେଖିଦେଇ ଆସୁଥିଲେ । ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଆସି କହୁଥିଲେ, ‘ଏ ପିଲା, କବିତା ଆବୃତ୍ତି କରିଲୁ ।’ ଯଦି କବିତାର ଭାବାର୍ଥ ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ଆସୁ ନ ଥିଲା, ତେବେ କାହିଁକି ମନେ ରଖିନାହୁଁ କହି ପିଟିବାରେ ଲାଗୁଥିଲେ ।”

“ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ଆମେ ବହୁତ ଡରୁଥିଲୁ । ଖେଳିଲା ବେଳେ ଆମେ ଏତେ ସାବଧାନ ହୋଇ ଖେଳୁଥିଲୁ ଯେ, ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ନଜରରେ ପଡୁ ନ ଥିଲୁ । ବାଧ୍ୟ ନ ହେଲେ ଆମେ ସାମନାକୁ ଆସୁ ନ ଥିଲୁ ।” “ଶିକ୍ଷକ ଓ ଆମ ଭିତରେ ସିଧାସଳଖ କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନ ଥିଲା । ସେ ଆମ ପାଇଁ ବାଘ ଓ ଆମେ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ମାଛି ଥିଲୁ । ସେ ଆମ ଘରକୁ ଆସୁ ନ ଥିଲେ । ତେଣୁ ଆମର ବି ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଯାଉ ନ ଥିଲୁ ।”

“ଠାଏ ଠାଏ କିନ୍ତୁ ପୁରୁଣା କାଳର ଶିକ୍ଷା ପଦ୍ଧତିରେ କେତେକ ବିଶେଷତା ବି ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁ ଥିଲା । ସମାଜରେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ସ୍ଥାନ ବେଶ୍ ସମ୍ମାନଜନକ ଥିଲା । ପିଲା ଓ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଭିତରେ ଘନିଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା । ଏବେ ଏସବୁ ବିଶେଷତା ଧୀରେ ଧୀରେ ହଜିବାରେ ଲାଗିଛି । ଶିକ୍ଷାରେ ପୁରସ୍କାର, ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଏବଂ ପରୀକ୍ଷା ଉପରେ ଜୋର ବଢ଼ି ଚାଲୁଛି। ଗାଁର ପୁରୁଣାକାଳିଆ ବିଦ୍ୟାଳୟର ବିଶେଷତା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ବୁଝି ସେଥିରେ ଥିବା ଭଲ କଥାଗୁଡ଼ିକୁ ନୂଆ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇ ପାରିଲେ ଭଲ ହୁଅନ୍ତା ।”

ବି.ଦ୍ର - ଏହି ଲେଖାଟି 'ଗିଜୁଭାଇ ଶିକ୍ଷା ନିଧି' ବହିରୁ ଆନୀତ । ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଜାଗମରା ଠାରେ ସ୍ଥିତ 'ସୃଜନିକା' ସଂସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ୨୦୦୫ ମସିହାର ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ଛପାଯାଇଥିଲା । ବହିଟିର ସମ୍ପାଦକ ହେଲେ ନିଖିଳ ମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ । ବହିଟିର ଓଡିଆ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଛନ୍ତି ପୁଷ୍ପଶ୍ରୀ ପଟ୍ଟନାୟକ, ମମତା ସେନାପତି ତଥା ପଦ୍ମଜା ନନ୍ଦିନୀ ସାହୁ । ବହିଟି ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବିହାର ସ୍ଥିତ ଶୋଭନ ସଂସ୍ଥା ଛପାଇଥିଲେ । ବହିଟିର ଏହି ସଂସ୍କରଣଟିର ଦାମ ଥିଲା ଷାଠିଏ ଟଙ୍କା ।